HET LICHT VAN CHANOEKA, vanuit de kabbala bekeken.
Jacob Ben Chaim
Het jodendom is rijk aan feestdagen, rituelen en tradities, dagen van gebed en avonden aan tafel met wijn, heerlijk eten en gezelligheid. De kabbalisten zijn van mening dat de feestdagen niet zijn bedoeld om gebeurtenissen uit het verleden te herinneren, maar om bewust te worden van processen die tijdloos zijn, met name die binnen onszelf plaatsvinden.
Wat is dan de betekenis van deze acht dagen van licht in de duisternis?
Jacob Ben Chaim
Het jodendom is rijk aan feestdagen, rituelen en tradities, dagen van gebed en avonden aan tafel met wijn, heerlijk eten en gezelligheid. De kabbalisten zijn van mening dat de feestdagen niet zijn bedoeld om gebeurtenissen uit het verleden te herinneren, maar om bewust te worden van processen die tijdloos zijn, met name die binnen onszelf plaatsvinden.
Wat is dan de betekenis van deze acht dagen van licht in de duisternis?
De kaars. Met Chanoeka branden 8 dagen lang elke avond de kaarsen in de Chanoekia (de 9-armig kandelaar). Elke dag komt er een kaarsje bij tot er op de laatste dag 8 kaarsen branden én de kaars die wordt gebruikt om de andere kaarsen aan te steken. Deze kaars is de Sjamasj (שמש) en betekent bediende. Het is óók de naam van de zon, die immers de wereld dient met zijn licht en warmte. Op de eerste dag steken we de sjamasj aan en daarmee steken we het eerste kaarsje helemaal rechts aan. De volgende dag steekt de sjamasj het kaarsje links ervan ook aan en zo vult de Chanoekia zich naar links, tot op de laatste dag alle 9 kaarsjes branden.
Waarom hebben we de Sjamasj eigenlijk nodig? De Chanoeka kaarsen mogen geen praktisch doel hebben, zij branden voor een hoger doel. We mogen in hun licht niet lezen of ons aan hen verwarmen, maar we mogen wel van hun licht genieten. Het ziet er ook prachtig uit, maar als we gaan zoeken naar de bronnen van deze rituelen dan zullen we ontdekken dat het nergens staat geschreven. De Halacha (de joodse wet) zegt dat één kaars per avond voldoende is om aan de mitsva (het gebod) voor Chanoeka te voldoen.
Het aansteken van een kaars heeft een speciale betekenis. Kaarsen branden op sjabbat avond en feestdagen, maar ook voor overleden geliefden om hun ziel te verheffen; voor Pesach wordt een kaars gebruikt bij het zoeken naar de laatste broodkruimels (chameets) en de Thora rollen worden traditioneel geschreven bij kaarslicht. Alle spirituele momenten worden benadrukt door het gebruiken van kaarslicht (of olielampjes) en met chanoeka gebeurt het acht avonden lang.
Wat zegt de Kabbala hierover?
Voor kabbalisten heeft elke vorm een spirituele wortel. Alles wat je ziet, hoort, voelt of kunt bedenken heeft een vorm (klie). In onze materiele wereld kunnen wij mensen alleen vormen ervaren, en wat geen vorm heeft gaat aan ons voorbij. De spirituele wortel van een vorm kunnen we ook formule noemen. Kabbalisten zien in de wereld om ons heen overal formules die zij in hun taal sod noemen (Hebr: geheim). Kabbalisten hebben in zekere zin heel wat gemeen met wiskundigen.
Wat is het formule van een kaars?
Een echte chanoeka kaars, is niet een kaars uit de winkel. Deze kaarsen moet je eigenlijk zelf maken en tijdens het maken van de kaarsen wordt de essentie, de formule, van de kaars onthuld. Een chanoeka kaars bestaat uit de volgende 3 delen die samen de structuur of de vorm die we kaars (Ner in het Hebreeuws) noemen.
Klie כלי (vat) staat in de kabbala voor de wil om te ontvangen, de grens die elke vorm definieert. In de mens is dat zijn ego die de grenzen van het individu bepalen en bewaken. De drie letters כלי worden in verschillende combinaties gebruikt om een potentieel van inhoud te beschrijven dat iemand kan hebben in materiele, spirituele of intellectuele vorm. Als alles je teveel wordt dan barst je Klie. Een praktisch voorbeeld is een “burn out” of een zenuwinzinking. De potentie van een mens om goed of kwaad te verrichten wordt bepaald door de grenzen van zijn vorm. Dat is de reden dat kabbalisten mensen met een groot ego beschouwen als mensen met de grootste potentie om het goede in de wereld te verrichten. Hoe groter het vat, hoe meer olie het kan bevatten.
Sjemen שמנ (olie) staat voor de menselijk ziel, de Goddelijke vonk in ieder mens. Het is onze potentie om licht te scheppen, onze creatieve kracht en capaciteit om als scheppers in deze wereld te functioneren. De drie letters die het word Sjemen שמנ in het Hebreeuws vormen, worden in verschillende combinaties gebruikt om het woord ziel (neshama) en andere woorden met een spirituele of intellectuele potentie aan te duiden.
Petiela פתילה (pit / lont) staat in de kabbala voor de menselijk intentie, voor gebed of gerichte meditatie. Dezelfde letters vind je terug in het woord voor gebed, Tefila תפילה in Hebreeuws. Deze Petiela of lont bepaalt hoeveel en hoe lang een kaars licht produceert. Door de hoeveelheid en dichtheid van het katoen te bepalen wordt de vlam van een kaars gecontroleerd. Jouw intentie bepaalt uiteindelijk de hoeveelheid licht die je in ons wekelijkheid weet te brengen.
Wat bedoelt de Kabbala met licht?
We weten nu dat het gaat om de spiritueel kracht die achter het materiële concept Licht schuilt. Deze kracht heet Licht van het Oneindige.
Het is de energie die onze werkelijkheid in stand houdt, het is ook de ruwe materie waarvan alles is gemaakt. Overal waar in kabbalistische teksten het woord Licht voorkomt wordt er verwezen naar een vorm van dit licht. Waarin verschilt dit licht van het licht dat wij kennen?
Het licht van het Oneindige ervaren wij als geluk, als vervulling van onze behoeften. In dit licht ervaren we heelheid en vrede (shalom). Een manier om dit te bereiken is bewustwording door het ontvangen van kennis. Kennis om beter te kunnen functioneren als mens tussen de mensen. Kennis waardoor we ons beter kunnen verbinden met onszelf, met elkaar, met onze fysieke omgeving en al je wilt, met de Schepper of het Universum.
Licht verbindt ons waar duisternis ons scheidt.
Chanoeka, het feest van licht, is dus een feest van verbinding, van kennis en bewustwording, van onderwijs. Wie geheime kennis (sod) krijgt aangereikt wordt íngewijd, en dat is de Nederlandse vertaling van de naam Chanoeka. Na het verjagen van de Hellenistische priesters uit de tempel van Jeruzalem moest de tempel opnieuw leren hoe als tempel te functioneren.
Chanoeka is een proces dat in verschillende culturen voorkomt. In de joodse traditie bestaat er een ceremonie die Chanoekat Bajiet heet. Men plaatst kleine tekstkokertjes (Mezoezot) op de deurposten en met het uiten van een zegen en het bestuderen van heilige teksten wordt het huis “opgeleid” om als huis te functioneren. Daarna is er een klein feestje met familie en vrienden.
Waarom hebben we de Sjamasj eigenlijk nodig? De Chanoeka kaarsen mogen geen praktisch doel hebben, zij branden voor een hoger doel. We mogen in hun licht niet lezen of ons aan hen verwarmen, maar we mogen wel van hun licht genieten. Het ziet er ook prachtig uit, maar als we gaan zoeken naar de bronnen van deze rituelen dan zullen we ontdekken dat het nergens staat geschreven. De Halacha (de joodse wet) zegt dat één kaars per avond voldoende is om aan de mitsva (het gebod) voor Chanoeka te voldoen.
Het aansteken van een kaars heeft een speciale betekenis. Kaarsen branden op sjabbat avond en feestdagen, maar ook voor overleden geliefden om hun ziel te verheffen; voor Pesach wordt een kaars gebruikt bij het zoeken naar de laatste broodkruimels (chameets) en de Thora rollen worden traditioneel geschreven bij kaarslicht. Alle spirituele momenten worden benadrukt door het gebruiken van kaarslicht (of olielampjes) en met chanoeka gebeurt het acht avonden lang.
Wat zegt de Kabbala hierover?
Voor kabbalisten heeft elke vorm een spirituele wortel. Alles wat je ziet, hoort, voelt of kunt bedenken heeft een vorm (klie). In onze materiele wereld kunnen wij mensen alleen vormen ervaren, en wat geen vorm heeft gaat aan ons voorbij. De spirituele wortel van een vorm kunnen we ook formule noemen. Kabbalisten zien in de wereld om ons heen overal formules die zij in hun taal sod noemen (Hebr: geheim). Kabbalisten hebben in zekere zin heel wat gemeen met wiskundigen.
Wat is het formule van een kaars?
Een echte chanoeka kaars, is niet een kaars uit de winkel. Deze kaarsen moet je eigenlijk zelf maken en tijdens het maken van de kaarsen wordt de essentie, de formule, van de kaars onthuld. Een chanoeka kaars bestaat uit de volgende 3 delen die samen de structuur of de vorm die we kaars (Ner in het Hebreeuws) noemen.
- Klie כלי = een vat. – bijvoorbeeld klein glass of diep bordje
- Sjemen שמן = olie. - Olijf olie van hoog kwaliteit
- Petiela פתילה = pit (of lont). - Katoenen watten
Klie כלי (vat) staat in de kabbala voor de wil om te ontvangen, de grens die elke vorm definieert. In de mens is dat zijn ego die de grenzen van het individu bepalen en bewaken. De drie letters כלי worden in verschillende combinaties gebruikt om een potentieel van inhoud te beschrijven dat iemand kan hebben in materiele, spirituele of intellectuele vorm. Als alles je teveel wordt dan barst je Klie. Een praktisch voorbeeld is een “burn out” of een zenuwinzinking. De potentie van een mens om goed of kwaad te verrichten wordt bepaald door de grenzen van zijn vorm. Dat is de reden dat kabbalisten mensen met een groot ego beschouwen als mensen met de grootste potentie om het goede in de wereld te verrichten. Hoe groter het vat, hoe meer olie het kan bevatten.
Sjemen שמנ (olie) staat voor de menselijk ziel, de Goddelijke vonk in ieder mens. Het is onze potentie om licht te scheppen, onze creatieve kracht en capaciteit om als scheppers in deze wereld te functioneren. De drie letters die het word Sjemen שמנ in het Hebreeuws vormen, worden in verschillende combinaties gebruikt om het woord ziel (neshama) en andere woorden met een spirituele of intellectuele potentie aan te duiden.
Petiela פתילה (pit / lont) staat in de kabbala voor de menselijk intentie, voor gebed of gerichte meditatie. Dezelfde letters vind je terug in het woord voor gebed, Tefila תפילה in Hebreeuws. Deze Petiela of lont bepaalt hoeveel en hoe lang een kaars licht produceert. Door de hoeveelheid en dichtheid van het katoen te bepalen wordt de vlam van een kaars gecontroleerd. Jouw intentie bepaalt uiteindelijk de hoeveelheid licht die je in ons wekelijkheid weet te brengen.
Wat bedoelt de Kabbala met licht?
We weten nu dat het gaat om de spiritueel kracht die achter het materiële concept Licht schuilt. Deze kracht heet Licht van het Oneindige.
Het is de energie die onze werkelijkheid in stand houdt, het is ook de ruwe materie waarvan alles is gemaakt. Overal waar in kabbalistische teksten het woord Licht voorkomt wordt er verwezen naar een vorm van dit licht. Waarin verschilt dit licht van het licht dat wij kennen?
Het licht van het Oneindige ervaren wij als geluk, als vervulling van onze behoeften. In dit licht ervaren we heelheid en vrede (shalom). Een manier om dit te bereiken is bewustwording door het ontvangen van kennis. Kennis om beter te kunnen functioneren als mens tussen de mensen. Kennis waardoor we ons beter kunnen verbinden met onszelf, met elkaar, met onze fysieke omgeving en al je wilt, met de Schepper of het Universum.
Licht verbindt ons waar duisternis ons scheidt.
Chanoeka, het feest van licht, is dus een feest van verbinding, van kennis en bewustwording, van onderwijs. Wie geheime kennis (sod) krijgt aangereikt wordt íngewijd, en dat is de Nederlandse vertaling van de naam Chanoeka. Na het verjagen van de Hellenistische priesters uit de tempel van Jeruzalem moest de tempel opnieuw leren hoe als tempel te functioneren.
Chanoeka is een proces dat in verschillende culturen voorkomt. In de joodse traditie bestaat er een ceremonie die Chanoekat Bajiet heet. Men plaatst kleine tekstkokertjes (Mezoezot) op de deurposten en met het uiten van een zegen en het bestuderen van heilige teksten wordt het huis “opgeleid” om als huis te functioneren. Daarna is er een klein feestje met familie en vrienden.
|
Net als alle andere feestdagen is Chanoeka volgens kabbalisten, een jaarlijkse kans of gelegenheid om een bepaalde vorm van het Licht te bestuderen en te ervaren. Licht in al zijn aspecten maar vooral het Licht van de kennis die de duisternis van onwetendheid verdrijft. In acht avonden maken we en steken we minimaal 8 maar meestal 36 kaarsen aan. We krijgen 36 keer de kans om de spiritueel formule van de kaars te bestuderen:
Hoe groot is mijn ego? mijn klie? Hoeveel Sjemen, ziel, creativiteit, liefde voor de ander, verbindend vermogen heb ik? Hoe juist is mijn intentie? Werk ik verbindend of werk ik scheidend? Maak ik Licht in de duisternis? |
|
